مبادله ۱۷ میلیارد دلار سهام در ۷ ماه

به گزارش همشهری، از 10روز پیش نشانه‌های رونق در بورس نمایان شده است و این باعث شده تحلیل‌های گوناگونی در مورد آینده بازار در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی شکل بگیرد. بسیاری از سهامداران با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست‌جمهوری ایران و همچنین آمریکا گوش به زنگند تا تمام‌قد وارد بازار شوند.

بسیاری از پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری بازار سهام با یک جهش مواجه خواهد شد و برخی حتی پا را فراتر گذاشته‌ و پیش‌بینی کرده‌اند موج پنجم صعود بورس تا 130هزار واحد ادامه پیدا کند؛ فارغ از این تحلیل‌ها نمودار‌های 7ماهه بورس نشان می‌دهد بورس تهران در حال به پایان رساندن یک دوره رکود است که نزدیک به 3سال یعنی از 15دی‌ماه سال 1392تاکنون ادامه یافته است.

براساس آمار‌های موجود با وجود یک رکود 3ساله و کاهش ارزش معاملات در این مدت رفته‌رفته ارزش سهام شرکت‌های بورس در حال رشد است و رشد ارزش سهام شرکت‌ها منجر به افزایش ارزش بازار نیز شده. آمار‌ها نشان می‌دهد که ارزش کل بورس تهران به 324هزار میلیارد تومان معادل 92میلیارد دلار رسیده است. فدراسیون جهانی بورس‌های اوراق بهادار که بورس تهران را در ردیف 38دنیا رتبه‌‌بندی کرده در گزارش‌ماه سپتامبر(آخر شهریور) خود آورده است که ارزش بورس تهران در یک سال گذشته میلادی 21درصد رشد داشته. این محاسبات که با ارز مبادله‌ای انجام شده نشان می‌دهد در سپتامبر سال 2015ارزش بورس تهران 99.8میلیارد دلار بوده است که این رقم در‌ماه سپتامبر به 103.7میلیارد دلار(با محاسبه ارز مبادله‌ای) رسیده است.

آمار‌ها همچنین نشان می‌دهد که ارزش فرابورس ایران نیز در پایان مهر‌ماه به 97هزارو 300میلیارد تومان معادل 28میلیارد دلار رسیده است. به این ترتیب در مهر‌ماه امسال ارزش کل بازار سهام ایران(بورس تهران و فرا‌بورس) از مرز 120میلیارد دلار عبور کرده است.

آمار‌ها بیانگر این است که سرمایه‌گذاران از ابتدای سال تاکنون نزدیک به 60هزار میلیارد تومان معادل 17میلیارد دلار اوراق بهادار خریده‌اند که این مقدار نسبت به سال قبل چیزی در حدود 7درصد رشد نشان می‌دهد. البته با وجود آنکه فعالان بازار، دوره کنونی را رکود در بازار می‌دانند اما بازار سهام با یک حرکت کند در حال صعود به خطوط بالاتر است. اوج این نشانه‌ها هفته قبل ظهور کرد که براساس آن حجم معاملات بورس 82درصد و فرابورس 158 درصد افزایش یافت. به زعم تحلیلگران، حجم معاملات، نخستین نشانه‌های رشد در بازار تلقی می‌شود.

امسال هم مانند نیم قرن گذشته بخش عمده معاملات به سهام اختصاص یافت. در واقع از مجموع کل معاملات، 41هزارو 357میلیارد تومان مربوط به معاملات سهام بود که در بازار‌های اول و دوم بورس و فرابورس و همچنین بازار پایه مورد دادوستد قرار گرفت. در واقع در 7ماهه امسال 69درصد از معاملات به دادوستد سهام اختصاص یافت. از این مقدار 31هزار میلیارد تومان سهام در بورس و 10هزار میلیارد تومان در فرابورس دادوستد شده است.

اما چند نکته کلیدی در بازار به وضوح مشهود است. نخستین نکته رشد ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله(ETF) و دومین نکته افزایش حجم معاملات اوراق بدهی است.

آمار‌ها نشان می‌دهد ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس همچنان در حال رشد است؛ به‌طوری که در 7ماهه امسال سرمایه‌گذاران در مجموع 1182میلیارد تومان از واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خریداری کرده‌اند که این مقدار نسبت به سال قبل 350درصد رشد نشان می‌دهد. این به‌معنای آن است که به غیراز سرمایه‌گذاران حرفه‌ای سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای نیز در حال ورود به بورس هستند.

به‌طور معمول صندوق‌های سرمایه‌گذاری ابزاری برای سرمایه‌گذاری افرادی است که به‌صورت حرفه‌ای در بورس دادوستد نمی‌کنند. این صندوق‌ها با در اختیار داشتن متخصصان سرمایه‌گذاری با جمع‌آوری منابع عمومی این منابع مالی را در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و سود آن در نهایت به سرمایه‌گذاران صندوق اختصاص پیدا می‌کند.

آمار‌ها همچنین نشان می‌دهد که فرابورس در جذب سرمایه‌گذاران موفق‌تر عمل کرده است به طوری که از مجموع کل معاملات انجام شده در صندوق‌های قابل معامله، 882میلیارد تومان در فرابورس و فقط 300میلیارد تومان در بورس تهران انجام شده است.

براساس آمار موجود در 7ماهه امسال 16هزار و 756میلیارد تومان اوراق بدهی شامل اسناد خزانه، صکوک و اوراق مشارکت در بازار سهام دادوستد شده است که از این مقدار 11هزار و 433میلیارد تومان سهام فرابورس و 5323میلیارد تومان سهم بورس تهران بوده است. این مقدار در مجموع 28درصد از کل معاملات بازار سهام را تشکیل می‌دهد. تا کمتر از یک دهه پیش هر سال 100درصد از معاملات فقط به سهام اختصاص داشت و نقش اوراق بدهی در بازار سهام بسیار کمرنگ بود اما با توسعه ابزار‌های نوین مالی نقش اوراق بدهی در بورس افزایش یافته و سهم آن رفته‌رفته در بورس افزایش می‌یابد.

با وجود آنکه اوراق مشتقه، رشد بسیار خوبی در بورس کالا داشته اما این اتفاق هنوز در بازار سهام رخ نداده است. در 7ماهه گذشته درحدود 15هزار میلیارد تومان اوراق مشتقه در بورس کالا دادوستد شده اما این مقدار در فرابورس صفر و در بورس تهران فقط 100میلیون تومان بوده است. اوراق مشتقه نظیر معاملات آتی سهام و اختیار معامله ازجمله معاملات مهم بورس‌های معتبر دنیا تلقی شده و توسعه آن منجر به رشد معاملات بازار‌ها می‌شود.

مجموع معاملات مشتقه بازار سهام کمتر از یک درصد از کل معاملات بوده است. در 7ماهه امسال همچنین 2درصد از کل معاملات به معاملات اوراق تسهیلات مسکن یا وام مسکن اختصاص یافته است. در این مدت 621میلیارد تومان اوراق تسهیلات مسکن از طریق فرابورس خریداری شده است.