سپرده گذاران در باتلاق غیرمجازها

تلاش همه نهادهای درگیر برای سامان‌دادن به فعالیت مؤسسات و تعاونی‌های اعتبار فاقد مجوز هرچند به توقف رسمی فعالیت تعاونی اعتبار میزان و ورود بانک مرکزی به پرونده تعاونی فاقد مجوز ثامن‌الحجج منجر شد، اما گام نهایی این است که همه نهادهای قانونی و به‌ویژه بانک مرکزی به قول خود برای صیانت از حقوق سپرده‌گذاران گرفتار شده در این باتلاق بازار غیررسمی پول ایران عمل کنند.

تجمع‌های غیرقانونی سپرده‌گذاران و البته گرد‌هم آمدن عده‌ای از سپرده‌گذاران برخی صندوق‌ها و تعاونی‌های اعتبار ادغام‌شده در تهران و دیگر شهرهای ایران در برابر نهادهای قانونی ادامه دارد. اکتفا کردن بانک مرکزی به صدور اطلاعیه‌ها از یک طرف، طولانی‌شدن فرایند تعیین تکلیف اموال و دارایی‌های به جامانده از تعاونی‌های اعتبار غیرمجاز از سوی دیگر باعث شده تا سپرده‌گذارانی که اصل سرمایه‌ خود را از دست رفته می‌بینند، حتی مطالبه دریافت سود سپرده‌های خود آن‌هم با نرخ توافق شده با تعاونی‌های یادشده را مطرح کنند.

13دی‌ماه سال گذشته و با نزدیک‌شدن به زمان قطعی تعیین تکلیف پرونده تعاونی اعتبار ثامن‌الحجج، ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی بر صیانت از حقوق سپرده‌گذاران در ساماندهی مؤسسات غیرمجاز تأکید کرد و معاون اول قوه قضاییه هم ضمن تأکید بر حفظ سپرده‌های مردم در مؤسسات غیرمجاز از تلاش دولت و قوه قضاییه برای حل مشکل مؤسسه ثامن‌الحجج خبر داده بود.

این تأکید سکاندار بانک مرکزی قابل تامل است که گفته بود: نکته مهم در نحوه برخورد با موضوع است و انتخاب روش‌هایی که حتی‌الامکان منجر به صیانت از سپرده‌های سپرده‌گذاران شود. همان زمان، غلامحسین محسنی اژه‌ای تأکید کرده بود که این مؤسسه دچار مشکلاتی شده است اما در تلاش هستیم با کمک دولت، قوه قضاییه و مسئولان خود مؤسسه مشکلات به‌وجود آمده برای مردم و سیستم بانکی حل شود.

این روزها بیشترین تجمع‌ها مربوط به تعاونی اعتبار ثامن‌الحجج می‌شود، اما گرفتاری بزرگ این است که یک مقام آگاه به همشهری می‌گوید: بیش از 70درصد سپرده‌های این تعاونی اعتبار به املاک تجاری و بنگاه‌های اقتصادی وابسته به ثامن‌الحجج تبدیل شده که به‌دلیل افت قیمت زمین و املاک تجاری و نبود تقاضا در بازار قابلیت نقدشوندگی ندارد و از سوی دیگر بخشی از این سپرده‌ها به همان سپرده‌گذاران کلان تسهیلات داده شد که در این زمینه باید بین بانک عامل و سپرده‌گذاران کلان و تسهیلات‌گیرندگان توافق شود که به‌دلیل فضای بدبینی ایجاد شده، روند کارها به سختی طی می‌شود.

براساس آخرین اطلاعیه بانک مرکزی از 27مهرماه امسال سپرده‌های تا 300میلیون تومان تعاونی ثامن‌الحجج طبق مصوبه کارگروه ویژه و مجوز دستگاه قضایی تعیین تکلیف شده‌اند و تنها یک درصد از سپرده‌گذاران که عمدتا سپرده‌های بیش از یک میلیاردتومان دارند، بلاتکلیف مانده‌اند که باید در انتظار تصمیم‌های جدید کارگروه مشترک بانک مرکزی و قوه قضاییه بمانند، مشروط به اینکه برای رسیدن به اصل پس‌انداز خود همراهی لازم را نشان دهند و البته هم بانک مرکزی، هم دولت و هم قوه قضاییه برای تعیین تکلیف و فروش یا واگذاری دارایی‌ها و اموال و املاک باقیمانده تصمیم‌گیری‌کنند.

ادغام برخی صندوق‌ها و تعاونی‌های اعتبار هم باعث شد تا تجمع‌های اعتراضی در برخی شهرهای ایران تداوم یابد و افزون بر این بلاتکلیف گذاشتن سهامداران هلدینگ پدیده شاندیز، پردیسبان و... هم مزید بر علت شده است. معترضان در حالی برای رسیدن به اصل پول‌شان همچنان چاره کار را در برگزاری تجمع‌های فاقد مجوز می‌بینند که انتظار این است که نهادهای مسئول مطالبات آنها را جدی بگیرند و زودتر و در یک برنامه زمانبندی مشخص سرمایه‌های مردم را از سوخت شدن نجات دهند.