چرا GDP ابزار مناسبى براى محاسبه پیشرفت یک کشور نیست؟
- جمعه 14 آبان 1395 ساعت 17:22
مرتضى ایمانى راد اقتصاددان در کانال تلگرام موسسه مطالعات اقتصادی بامداد نوشت: ولى جدا از مطالعات انجام شده ، مشاهدات نیز تایید می کنند که تولید ناخالص داخلى شاخص مناسبى براى پیشرفت اقتصادى یک کشور نیست،در نتیجه زیاد روى این شاخص مانور دادن ، جامعه را از بخشى از واقعیت دور می کند.
براى مثال:
- اگر دستگاه عریض و طویل قانونگذارى در کشور داشته باشیم و قوانین ضد انسانى و ضد تولیدى به تصویب برسانیم ، از ناحیه هزینه هاى قانون گذارى تولید در کشور بالا مى رود.
- در کشورهایى که مکان هایى براى روسپى گرى دارند، اگر این مراکز را توسعه دهند تولید ناخالص داخلى افزایش مى یابد.
- اگر روزنامه هاى زیادى که سهم مهمى در جهت دادن به افکار مردم دارند و تحت الامر حکومت جریانهاى شناختى ایجاد می کنند بیشتر شود ، از این ناحیه تولید ناخالص داخلى بیشتر مى شود.
- اگر اقتصاد یک کشور بیشتر به سمت فعالیت هاى سنتى گرایش داشته باشد و به طور معمول روشهاى دقیقى براى ثبت این فعالیتها نیست ، به اندازه اهمیت این بخش سنتى تولید ناخالص داخلى دچار انحراف خواهد بود.
- اگر مردم به جاى رفتن به رستوران در منزل غذا درست کنند، تولید ناخالص داخلى ، علیرغم بالا رفتن کیفیت تغذیه در کشور ، کاهش پیدا می کند.
- اگر کارگران براى احقاق حقوق خود از کار دست بکشند و اعتصاب کنند ، تولید پایین مى آید.
- اگر بیکاران یک جامعه تصمیم بگیرند که براى ادامه تحصیل وارد دانشگاه شوند، تولید افزایش مى یابد.
- اگر یک کشور وارد یک جنگ فراگیر زمینى شود و فرضا لطمات زیادى به تولید وارد نشود ، از ناحیه هزینه هاى نظامى تولید ناخالص داخلى افزایش مى یابد.
- اگر در اثر بعضى قوانین بخشى از فعالیتهاى اقتصادى غیرقانونى اعلام شود( مثلا تولید مشروبات الکلى ) ، ولى به همان اندازه در اقتصاد زیر زمینى تولید شود، تولید ناخالص داخلى کاهش مى یابد. بنابراین هر قانونى به راحتى می تواند تولید را بالا و یا پایین ببرد.
- اگر تعداد معتادان در کشور بالا رود و دولت مجبور باشد براى جمع آورى ، اسکان و یا مداواى آنها هزینه کند، تولید ناخالص داخلى افزایش مى یابد.
- از این دست مشاهدات فراوانند و موارد فوق تنها براى نمونه مطرح شدند. یک نکته را هم تاکید کنم که وقتى از GDP صحبت مى شود منظور تولید محاسباتى است و نه تولید واقعى . ولى تمام سیاستگذارى هاى اقتصادى بر اساس همین تولید محاسباتى انجام مى شود.
با توجه به موارد فوق به نظر می رسد که تولید ناخالص داخل شاخصى مناسب براى محاسبه سطح رشد واقعى یک جامعه نیست و لازم است با تعدیلاتى ، که اتفاقا بسیار مهم هم هستند ، تولید ناخالص داخلى مجددا محاسبه و برآورد شود.
ضمنا در بعد از جنگ جهانى دوم نیز اندیشمندان زیادى تلاش در جهت عوض کردن این شاخص کردند که تا کنون هیچ یک موفق نبوده اند. حال که محاسبه جدیدى انجام نشده است ، از بد مصرف کردن نرخ رشد اقتصادى بپرهیزیم و حداقل از نرخ هاى رشد با احتیاط بیشترى استفاده کنیم و مهمتر اینکه این شاخص را شاخص موفقیت یک کشور ندانیم .
در این زمینه شاخص‌هاى بسیار معتبرترى در جهان براى ارزیابى موفقیت یک کشور وجود دارد. تولید ناخالص داخلى سرانه براى سنجش رفاه و آسایش مردم به همان اندازه بیجا و غیرمعقول است که از فولاد سرانه براى سنجش سطح توسعه یافتگى کشور استفاده کنیم .
3535